Thừa cân, béo phì sẽ làm cho tình trạng thoái hóa sụn khớp tiến nhanh hơn do các khớp phải gánh thêm phần trọng lượng tăng thêm của cơ thể. Do đó, giữ cơ cân nặng của cơ thể ở mức ổn định sẽ giúp phòng ngừa không những bệnh xương khớp mà cả bệnh về huyết áp, tim mạch.
Vì thế, nếu nói thoái hóa khớp là bệnh của tuổi trung niên và người cao tuổi cũng chưa hoàn toàn đúng. Các nhà khoa học thấy thoái hóa khớp xuất hiện ở cả những người có chế độ ăn uống “dồi dào” gây thừa cân, béo phì.
Tại sao thừa cân lại gây thoái hóa khớp?
Nói đến thừa cân, béo phì là nói đến thừa khối mỡ. Mỡ rải đều toàn thân, tích lũy ở bụng, mông, đùi, dưới cằm… thúc đẩy nhanh quá trình lão hóa, dù chưa đến tuổi ba mươi.
Khung xương của chúng ta được thiết kế như hệ thống cột kèo trong một ngôi nhà, có 2 cột quan trọng là 2 chân. Khả năng chịu lực của hệ thống xương – cơ – dây chằng vừa đủ với một người có trọng lượng bình thường. Nay các gia đình kinh tế khá giả chọn toàn món ngon, đồ bổ để thưởng thức, dẫn tới năng lượng ăn vào thừa thãi được dự trữ theo kiểu “của để dành” dưới dạng mỡ. Cơ thể buộc phải phình ra và khung xương quá tải.
Sự quá tải này ép vào khớp gối, khớp háng và cột sống khiến sụn các khớp nơi đây bị bào mòn và ngày một tổn thương. Tình trạng này cộng với quá trình lão hóa sớm ở người thừa cân làm sụn khớp thoái hóa gây đau. Nếu ai đã từng đứng lên cân sức khỏe thấy khối mỡ tăng thì tuổi sinh học tăng theo và tình trạng đau khớp luôn tỷ lệ thuận với lượng mỡ đang nằm nơi “các cơ quan đoàn thể” của bạn. Người thừa cân, béo phì thường đi đứng chậm chạp, ít muốn hoạt động và nếu tham gia môn thể dục thì mau mệt, hay than đau chân là vì vậy.
Về lâu về dài nếu không quan tâm chữa trị thì bệnh lý tiếp theo là trượt điểm cốt hóa trên đầu xương đùi gây ra đau và thoái hóa khớp háng ở người trẻ. Lúc này chỉ còn cách là thay khớp háng (!).
Người thừa cân, béo phì nên như thế nào?
Để giảm gánh nặng cho khớp việc quan trọng là phải giảm cân. Không nên vội “bóp mồm bóp miệng” hay “dạy dỗ” cơ thể bằng cách bỏ đói cho “biết mặt” mà cần giảm béo phải từ từ mỗi ngày một chút để cơ thể có thể thích nghi. Tập luyện và mỗi ngày bớt ăn một chút là cách giảm béo tốt nhất và rút dần gánh nặng cho khớp.
Phụ nữ thường đau nhức nhiều hơn nam giới vì hormone nữ suy giảm, vì các chị phải mang thai, nuôi con nên càng cần chú ý giữ cân nặng. Ngược lại những biến động từ việc mang thai, nuôi con, suy giảm nội tiết… lại là yếu tố cơ hội để béo phì phát triển. Vì thế theo dõi cân nặng để tránh quá tải cho khớp ở phụ nữ là việc cần làm thường xuyên.